Het energie-gelijk van sociaal-democraat Vondeling, deel 1

Anne Vondeling Bron: Wikipedia

Als ik over iemand mijn bewondering moet uitspreken geldt dat zeker voor de in Appelscha geboren Anne Vondeling en wel om zijn sociaal-democratische gedachten. Een voorstander van een staat waarin het volk regeert. Anne Vondeling was tussen 1946 en 1979 als Tweede Kamerlid, fractievoorzitter, minister, vice-premier, Tweede Kamervoorzitter en lid Europees Parlement (EP) actief in de politiek.

Toen ik dit las dacht ik meteen aan zijn visie op bodemschatten nu de energieprijzen door het dak gaan. Vondeling had hierover meningsverschillen met zijn opponent Joop den Uyl. De naam Vondeling dook weer eens op in de recente discussie rond de gaswinning in Groningen. Voor de In zijn Tweede Kamerperiode aangeboorde bodemschatten in Groningen had hij een vooruitziende blik. Door onwil van Den Uyl ging de onderling verhouding op stand nul vanwege de vorm van exploitatie. De Appelschaaster wilde nationalisatie. ,,Winning van olie en gas hoort principieel in overheidshanden te liggen. De opbrengsten moeten ten goede komen aan de gemeenschap”, zei hij toen (bron: Leeuwarder Courant 2018).

Later kreeg hij wederom bonje met Den Uyl door gunningen van concessies op de Noordzee. Bertus Mulder uit het Friese Veenwouden schreef een boek over Vondeling en daarin wordt verteld waar zijn compassie met bodemschatten vandaan kwam. Mulder: ,,Vondeling groeide op rond het Appelschaaster veengebied en had ervaren dat er op schadelijke wijze werd geprofiteerd van het veeneigendom. Veenbazen hadden een grote macht. Dat stuitte Vondeling tegen de borst en vond dat de enige manier om Nederland niet uit te leveren aan de macht van niet-controleerbare grootmachten, moesten de bodemschatten onder staatstoezicht worden gebracht”. ,,Maar rechts wilde dat niet”, aldus Vondeling, Hij was er van overtuigt dat Nederland ooit spijt zou krijgen van de gekozen exploitatievorm via de NAM. Zie nu hoe zeer hij hierin gelijk had! Helaas kwam het toenmalige EP-lid op 63-jarige leeftijd in 1979 bij een auto-ongeluk om het leven in de nabijheid van het Belgische Mechelen. Nederland verloor in hem een groot Nederlander.

Lees het tweede deel over het energie-gelijk van sociaal-democraat Vondeling.